Elimizde ámelge asırılıp atırǵan sud-huqıq reformalarınıń tiykarında, bárinen burın, insan qádirin ulıǵlaw, puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin, nızamlı máplerin kepillikli támiyinlew sıyaqlı iygilikli maqsetler jámlengen.
2024-jıl 10-iyun kúni qol qoyılǵan “Tezkor-izlew hám tergew jumısında shaxstıń huqıqları menen erkinliklerin isenimli qorǵaw kepilliklerin bunnan bılay da kúsheytiw ilajları haqqında”ǵı Prezident Pármanı sudlar jumısında ashıq-aydınlıqtı támiyinlew menen bir qatarda, puqaralar hám isbilermenlerdiń huqıqları menen nızamlı máplerin qorǵaw kepilliklerin bunnan bılay da kúsheytiwge xızmet qıladı.

2025-jıl 1-yanvardan baslap jınayat isleri boyınsha rayonlıq (qalalıq) sudlarda jumıs baslaytuǵın tergew sudyaları jınayat isleri boyınsha sudqa shekemgi is júrgiziw dáwirinde processuallıq qararlarǵa sankciya beriw máseleleri – qamaqqa alıw yamasa úy qamaǵı túrindegi qáwipsizlik ilajın qollanıw, qamaqta saqlaw yamasa úy qamaǵınıń múddetin uzaytıw, pasporttıń ( Sonday-aq, tergew sudyalarına hákimshilik huqıqbuzarlıqqa baylanıslı islerdi kórip shıǵıw wákilligi de júklenbekte. Bul arqalı jınayat isleri boyınsha birinshi instanciya sudı sudyaları arasında jumıs kólemi teń salmaqlılıǵı támiyinlenedi.

Qalaberse, bul jınayat islerin kóriw procesinde is boyınsha dálilleniwi kerek bolǵan barlıq jaǵdaylardı puqta hám qalıs tekseriw, ayıplanıwshılardıń barlıq dálillerin tekseriw hám tárepler tárepinen keltirilgen ótinishlerdi tolıq kórip shıǵıwǵa bekkem huqıqıy tiykar jaratadı.

Eń tiykarǵısı, Pármanda tergew sudyası óz jumısın erkin ámelge asırıp, tek ǵana nızamǵa boysınıwı hám tergew sudyasına ádil sudlawdı ámelge asırıwǵa baylanıslı bolmaǵan hár qanday wazıypalardı júklewge jol qoyılmawı belgilendi.

Qısqası, sud-huqıq sistemasındaǵı bul áhmietli ózgerisler puqaralardıń konstituciyalıq huqıqların támiyinlew, jınayat isleri boyınsha sudlardıń jumıs júklemesin azaytıw jáne sudyalardıń jınayat islerin kórip shıǵıw processlerinde nızamlı, tiykarlanǵan hám ádil qarar qabıl etiwi ushın keń imkaniyatlar jaratadı.

Qaraqalpaqstan Respublikası hákimshilik sudınıń sudya úlken járdemshisi
K.A.Uspanov